หนูหริ่งใหญ่ COOK’S MOUSE 

• ชื่อสามัญ : Cook’s mouse
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mus cookii
• Family : Muridae
• Order : Rodentia

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะทั่วไป :เป็นหนูขนาดกลาง จมูกยาวแคบ ใบหูใหญ่และกว้าง ขนแข็ง ขนด้านหลังสีน้ำตาลเข้ม ขนด้านท้องมีสีขาวอมเทา หางอาจยาวสั้นหรือยาวกว่าความยาวหัวและลำตัวเล็กน้อย ความยาวหัวและลำตัวประมาณ 9.6 cm. หางยาวประมาณ 8.3 cm. หู 1.5 cm.

หนูหริ่งป่าขนสั้น มีการเจริญเติบโตทั้งหมด 3 ระยะ ประกอบด้วย

• ระยะตั้งครรภ์ (Gestation) : ออกลูกเฉลี่ย 5-10 ครอก/ปี ครอกละประมาณ 3-12 ตัวมีระยะเวลา 19-21 วัน
• หย่านม (Weaning) : มีระยะเวลา 3 สัปดาห์
• ตัวเต็มวัย (Adult) : มีอายุขัยประมาณ 12-18 เดือน

*อ้างอิงจาก M.musculus

พฤติกรรม : มักทำรังอยู่ใต้กองฟาง ออกหากินเวลากลางคืน

แหล่งอาศัย : ตามป่าหญ้า ป่าสน ทุ่งนา สวน และพื้นที่เกษตรกรรม

แหล่งอาหาร : พืชอาหารส่วนใหญ่จะเป็น ธัญพืช ข้าว ถั่วต่าง ๆ ข้าวโพด และแมลง

การแพร่กระจาย : แพร่กระจายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่อินเดียตะวันออกเฉียงเหนือ พม่าตอนเหนือ ภาคกลางของไทย ลาว ตอนใต้ของจีน (มณฑลยูนาน) และเวียดนามตอนกลาง

การนำโรคที่เกิดจากสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู 

• โรคฉี่หนู (Leptospirosis) : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Leptospiraที่สะสมอยู่บริเวณท่อไตของหนู การแพร่เชื้อสู่คนเกิดจากการสัมผัสปัสสาวะหรือสารคัดหลั่งของสัตว์ที่ติดเชื้อ หรือสัมผัสกับน้ำหรือดินที่ปนเปื้อนปัสสาวะของสัตว์ที่ติดเชื้อ
• โรคไข้หนูกัด : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Streptobacillus moniliformesซึ่งอยู่ในช่องปาก จมูก ทางเดินหายใจส่วนต้นของสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู โดยจะแพร่สู่คนโดยการกัดหรือข่วน เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผล
• โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (LCMV) : เกิดจากการติดเชื้อไวรัส Lymphocytic choriomeningitis virus (LCMV) มักเกิดจากการสัมผัสกับอุจจาระ ปัสสาวะ หรือน้ำลายของหนูที่ติดเชื้อ
• โรค Hantavirus : เกิดจาก Hantavirus ที่ปนเปื้อนมากับอุจจาระ ปัสสาวะ และสารคัดหลั่งจากสัตว์ฟันแทะ หรือจากการกัด รับเชื้อผ่านทางผิวหนังที่มีบาดแผล รวมถึงกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ
• โรค Q fever : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Coxiella burnetii คนมักติดโรคจากการหายใจเอาฝุ่นละอองที่ปนเปื้อนเชื้อ หรือจากการสัมผัสโดยตรงกับสัตว์ที่ติดเชื้อ
• โรคติดเชื้อในทางเดินอาหาร : เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ปนเปื้อนอยู่ในมูล ปัสสาวะ หรือสารคัดหลั่งของหนู โดยจะได้รับเชื้อจากการกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ อาทิเช่น Salmonellosis, Campylobacteriosis,Cryptosporidiosis เป็นต้น
• นอกจากนี้ยังมีโรคที่เกิดจากเห็บ หมัด และไรที่อยู่บนตัวหนู ได้แก่ โรคไข้กระตาย (Tularemia),กาฬโรค, โรคไข้กลับซ้ำ, โรคไข้รากสาดใหญ่

เอกสารอ้างอิง

Marshall, J.T. 1977. Family Muridae. In: Lekagul, B. and McNeely, J.A., ed., Mammals of  ailand. Bangkok, Kurusapha Press, 397–487.

Marshall, J.T. 1977. A synopsis of Asian species of Mus (Rodentia, Muridae). Bulletin of the American Museum of Natural History, 158, 173–220.