หนูพุกเล็ก LESSER BANDICOOT RAT

หนูพุกเล็ก LESSER BANDICOOT RAT

ชื่อสามัญ : Lesser bandicoot rat
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bandicota savilei
Family : Muridae
Order : Rodentia

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะทั่วไป :เป็นหนูขนาดกลาง สีขนตามตัวอ่อนกว่าหนูพุกเล็ก ส่วนเท้าไม่ดำ และไม่มีแผงขนยื่นยาวที่ส่วนหลังเหมือนหนูพุกใหญ่ หางสั้นกว่าความยาวหัวและลำตัวประมาณ 2-3 cm. มีใบหูใหญ่

หนูพุกเล็กมีการเจริญเติบโตทั้งหมด 3 ระยะ ประกอบด้วย

ระยะตั้งครรภ์ (Gestation) : ออกลูกเฉลี่ยครอกละประมาณ 8 ตัว มีระยะเวลา 23 วัน
หย่านม (Weaning) : มีระยะเวลาประมาณ 25-28 วัน
ระยะตัวเต็มวัย (Adult) : มีอายุขัยประมาณ 1 ปี

*อ้างอิงจากหนูพุกใหญ่ (R. indicus)

พฤติกรรม : ไม่ชอบบริเวณที่น้ำท่วมขัง ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่แปลกแยกจาก Bandicota sp. ชนิดอื่น ๆ

แหล่งอาศัย : มักสร้างโพรงบริเวณเนินและพื้นที่ดอนขนาดเล็ก อยู่ตามป่าหญ้า พื้นที่เพาะปลูก

แหล่งอาหาร : กินอาหารได้หลากหลายไม่ว่าจะเป็นพืช เช่น ข้าวโพด ผักและผลไม้ กินสัตว์จำพวกแมลง ไส้เดือน

การแพร่กระจาย : กระจายอยู่ตอนกลางของเมียนมาร์ ไทย เวียดนาม และพื้นที่ลุ่มของประเทศลาว

การนำโรคที่เกิดจากสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู

โรคฉี่หนู (Leptospirosis) : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Leptospiraที่สะสมอยู่บริเวณท่อไตของหนู การแพร่เชื้อสู่คนเกิดจากการสัมผัสปัสสาวะหรือสารคัดหลั่งของสัตว์ที่ติดเชื้อ หรือสัมผัสกับน้ำหรือดินที่ปนเปื้อนปัสสาวะของสัตว์ที่ติดเชื้อ
โรคไข้หนูกัด : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Streptobacillus moniliformesซึ่งอยู่ในช่องปาก จมูก ทางเดินหายใจส่วนต้นของสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู โดยจะแพร่สู่คนโดยการกัดหรือข่วน เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผล
โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (LCMV) : เกิดจากการติดเชื้อไวรัส Lymphocytic choriomeningitis virus (LCMV) มักเกิดจากการสัมผัสกับอุจจาระ ปัสสาวะ หรือน้ำลายของหนูที่ติดเชื้อ
โรค Hantavirus : เกิดจาก Hantavirus ที่ปนเปื้อนมากับอุจจาระ ปัสสาวะ และสารคัดหลั่งจากสัตว์ฟันแทะ หรือจากการกัด รับเชื้อผ่านทางผิวหนังที่มีบาดแผล รวมถึงกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ
โรค Q fever : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Coxiella burnetii คนมักติดโรคจากการหายใจเอาฝุ่นละอองที่ปนเปื้อนเชื้อ หรือจากการสัมผัสโดยตรงกับสัตว์ที่ติดเชื้อ
โรคติดเชื้อในทางเดินอาหาร : เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ปนเปื้อนอยู่ในมูล ปัสสาวะ หรือสารคัดหลั่งของหนู โดยจะได้รับเชื้อจากการกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ อาทิเช่น Salmonellosis, Campylobacteriosis,Cryptosporidiosis เป็นต้น
นอกจากนี้ยังมีโรคที่เกิดจากเห็บ หมัด และไรที่อยู่บนตัวหนู ได้แก่ โรคไข้กระตาย (Tularemia),กาฬโรค, โรคไข้กลับซ้ำ, โรคไข้รากสาดใหญ่

เอกสารอ้างอิง

Aplin, K.P., Frost, A., Tuan, N.P., Hung, N.M. and Lan, L.P. 2003. Notes on the taxonomy and biology of rodents of the genus Bandicota in Southeast Asia. In: Singleton, G.R., Hinds, L.A., Krebs, C.J. and Spratt, D.M., ed., Rats, mice and people: rodent biology and management. ACIAR Monograph No. 96. Canberra, Australian Centre for International Agricultural Research, 531–535.

Marshall, J.T. 1977. Family Muridae. In: Lekagul, B. and McNeely, J.A., ed., Mammals of Thailand. Bangkok, Kurusapha Press, 397–487.

Musser, G.G. and Brothers, E.M. 1984. Identifi cation of bandicoot rats from Thailand (Bandicota, Muridae, Rodentia). American Museum Novitates, No. 3110, 1–56.

Xiao S, LeDuc J, Chu Y, Schmaljohn C: Phylogenetic analyses of virus isolates in the genus Hantavirus, family Bunyaviridae. Virology. 1994, 198: 205-217.

Hugot JP, Plyusnina A, Herbreteau V, Nemirov K, Laakkonen , Lundkvist A, Supputamongkol Y, Henttonen H, Plyusnin A: Genetic analysis of Thailand hantavirus in Bandicota indica trapped in Thailand. Virol J. 2006, 3: 72-81

Centers for Disease Control and Prevention. 2014. Lymphocytic Choriomeningitis (LCM). Accessed on August 29, 2022, From https://www.cdc.gov/vhf/lcm/index.html

NSW Health. 2021. Staying healthy during a mouse plague. Accessed on August 29, 2022, From https://www.health.nsw.gov.au/environment/factsheets/Pages/mouse-plague.aspx

Center of Emerging and Re-emerging Infectious Diseases in Animals, Faculty of Veterinary Science Chulalongkorn University. (n.d.). Q fever. Accessed on August 29, 2022, From http://www.eidas.vet.chula.ac.th/node/382

Center of Emerging and Re-emerging Infectious Diseases in Animals, Faculty of Veterinary Science Chulalongkorn University. (n.d.). Hantavirus. Accessed on August 29, 2022, Fromchrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.cfsph.iastate.edu/FastFacts/th/hantavirus.pdf