หนูนาเล็ก LESSER RICEFIELD RAT

หนูนาเล็ก LESSER RICEFIELD RAT

ชื่อสามัญ : Lesser ricefield rat
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rattus losea
Family : Muridae
Order : Rodentia

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะทั่วไป :เป็นหนูขนาดเล็ก มีความยาวหัวถึงลำตัวประมาณ 12 – 18.5 cm. หางยาวประมาณ 11 – 17.5 cm. หูยาว 1.5 – 2.1 cm. ขนลำตัวส่วนหลังและตีนหลังมีสีน้ำตาลคล้ำหรือปนดำ นุ่มและไม่มีขนแข็งแทรก หางสั้นกว่าความยาวหัวและลำตัวรวมกัน ขนส่วนท้องมีสีเทาอ่อน เพศเมียมีเต้านม 2 คู่ ที่ส่วนอก และ 3 คู่ที่ส่วนท้อง ตาและใบหูเล็ก

หนูนาเล็กมีการเจริญเติบโตทั้งหมด 3 ระยะ ประกอบด้วย

ระยะตั้งครรภ์ (Gestation) : ผสมพันธุ์ตลอดทั้งปี โดยออกลูก 1-12 ครอกต่อปี ครอกละ 3-8 ตัว มีระยะเวลาประมาณ 3 สัปดาห์
หย่านม (Weaning) : ประมาณ 3 สัปดาห์
ระยะตัวเต็มวัย (Adult) : โดยทั่วไปมีอายุขัยประมาณ 1 ปี

*อ้างอิงจากหนูนาใหญ่ (R. argentiventer)

พฤติกรรม : หนูชนิดนี้มัก อาศัยอยู่รวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ซึ่งประกอบด้วยเพศผู้และเพศเมีย ซึ่งเพศเมียมักมีอำนาจสูงกว่าเพศผู้ เมื่อพวกมันถูกโจมตีหรือถูกรบกวนพวกมันจะร้องส่งเสียงดังเหมือนนกหวีดออกหากินในเวลากลางคืนและเคลื่อนไหวในเวลาพลบค่ำจนถึงรุ่งสาง ฤดูขยายพันธุ์ คือ ช่วงเดือน มีนาคม – พฤศจิกายน

แหล่งอาศัย : ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในพื้นที่เพาะปลูกเช่นนาข้าวและทุ่งหญ้า มันมักจะอาศัยอยู่ในนาข้าวเป็นหลัก มันมักจะสร้างรังอยู่ในโพรงใต้ดิน

แหล่งอาหาร : กินอาหารได้หลากหลาย ทั้งพืชและแมลง กินธัญพืช

การแพร่กระจาย: แพร่กระจายในจีน ลาว ไต้หวัน ไทย และเวียดนาม

การนำโรคที่เกิดจากสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู

โรคฉี่หนู (Leptospirosis) : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Leptospiraที่สะสมอยู่บริเวณท่อไตของหนู การแพร่เชื้อสู่คนเกิดจากการสัมผัสปัสสาวะหรือสารคัดหลั่งของสัตว์ที่ติดเชื้อ หรือสัมผัสกับน้ำหรือดินที่ปนเปื้อนปัสสาวะของสัตว์ที่ติดเชื้อ
โรคไข้หนูกัด : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Streptobacillus moniliformesซึ่งอยู่ในช่องปาก จมูก ทางเดินหายใจส่วนต้นของสัตว์ฟันแทะจำพวกหนู โดยจะแพร่สู่คนโดยการกัดหรือข่วน เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผล
โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (LCMV) : เกิดจากการติดเชื้อไวรัส Lymphocytic choriomeningitis virus (LCMV) มักเกิดจากการสัมผัสกับอุจจาระ ปัสสาวะ หรือน้ำลายของหนูที่ติดเชื้อ
โรค Hantavirus : เกิดจาก Hantavirus ที่ปนเปื้อนมากับอุจจาระ ปัสสาวะ และสารคัดหลั่งจากสัตว์ฟันแทะ หรือจากการกัด รับเชื้อผ่านทางผิวหนังที่มีบาดแผล รวมถึงกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ
โรค Q fever : เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Coxiella burnetii คนมักติดโรคจากการหายใจเอาฝุ่นละอองที่ปนเปื้อนเชื้อ หรือจากการสัมผัสโดยตรงกับสัตว์ที่ติดเชื้อ
โรคติดเชื้อในทางเดินอาหาร : เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ปนเปื้อนอยู่ในมูล ปัสสาวะ หรือสารคัดหลั่งของหนู โดยจะได้รับเชื้อจากการกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ อาทิเช่น Salmonellosis, Campylobacteriosis,Cryptosporidiosis เป็นต้น
นอกจากนี้ยังมีโรคที่เกิดจากเห็บ หมัด และไรที่อยู่บนตัวหนู ได้แก่ โรคไข้กระตาย (Tularemia),กาฬโรค, โรคไข้กลับซ้ำ, โรคไข้รากสาดใหญ่

เอกสารอ้างอิง

plin, K. 2016. Rattus losea (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T19341A115147406. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T19341A22440620.en. Accessed on 23 August 2022.

Musser, G.G.; Carleton, M.D. (2005). "Superfamily Muroidea". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 1473.

Centers for Disease Control and Prevention. 2014. Lymphocytic Choriomeningitis (LCM). Accessed on August 29, 2022, From https://www.cdc.gov/vhf/lcm/index.html

NSW Health. 2021. Staying healthy during a mouse plague. Accessed on August 29, 2022, From https://www.health.nsw.gov.au/environment/factsheets/Pages/mouse-plague.aspx

Center of Emerging and Re-emerging Infectious Diseases in Animals, Faculty of Veterinary Science Chulalongkorn University. (n.d.). Q fever. Accessed on August 29, 2022, From http://www.eidas.vet.chula.ac.th/node/382

Center of Emerging and Re-emerging Infectious Diseases in Animals, Faculty of Veterinary Science Chulalongkorn University. (n.d.). Hantavirus. Accessed on August 29, 2022, Fromchrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.cfsph.iastate.edu/FastFacts/th/hantavirus.pdf

Young-Dae WOO; Yong-Kyu CHU; Ho-Wang LEE. 1998. Isolation of the Hantaviruses from the Lungs of Bandicota indica Captured in Indonesia and Thailand. Journal of the Korean Society of Virology: 157-164

องกีฏและสัตววิทยา, กรมวิชาการเกษตร. 2544. หนูและการป้องกันกำจัด. เอกสารวิชาการกองกีฏ และสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร, 136 หน้า.